Kitaplar ve Okuma Hakkında 80 İlham Verici Alıntı

Bir an için durup düşününce, şu Kocaeli Kitap Fuarı'nın her yıl biraz daha büyüyüp serpildiğini fark etmemek imkânsız. 15. Uluslararası Kocaeli Kitap Fuarı, 4-12 Ekim 2025'te Kocaeli Kongre Merkezi'nde kapılarını açıyor; 515 yayınevi, sahaf ve sivil toplum kuruluşu, tam 1050 söyleşi ve panel ile adeta bir kültür şölenine dönüşüyor. Giderek etkisi artan bu fuar, zengin söyleşileri, yıldız katılımcıları ve renkli yayınevleri stantlarıyla, sıradan bir kitap etkinliğinden öte, bambaşka bir kitap fuarı olma yolunda ilerliyor – sanki Anadolu'nun irfanıyla yoğrulmuş, umudu yeşerten bir maya gibi. Ama işte, tam da bu fuar kapıdayken, aklımıza düşen şu oluyor:

Kitaplar ve okuma, biz Türklerin o karmaşık, ironik hayatında neye yarıyor? Ya hep ya hiçiz ya, hem ağlarız hem güleriz; kitaplar da öyle değil mi? Bazen bir deprem sonrası gönüllü olup günlerce toz duman arasında hayatta kalmaya çalışırken, bazen de bir kahve sohbetinde vatanı kurtarırken elimize alıyoruz onları. Cemil Meriç gibi düşünürsek, "İnsanlar kötüydü, kitaplara sığındım" der ya; biz de öyleyiz, zihni bulanık, bedeni yorgunken kitaplar o bulanıklığı biraz olsun aydınlatıyor. Dan Ariely'nin "dürüstlük eşiği"nden bahsederken dediği gibi, küçük bir okuma alışkanlığı bile zihni dönüştürebilir – sahte vaatler, korsan yayınlar arasında gerçek bir dost gibi. Peki, madem fuar yaklaşıyor, hadi bu ilhamı pekiştirelim: İşte kitaplar ve okuma hakkında 80 ilham verici alıntı, her biri bir trapez ipi gibi bizi havalandıran.

1. “Yetişen zekâları kitaplarla beslemeyen milletler, hüsrana mahkûmdur.” (H. Fletcher)

2. “Kitaplar, sessiz öğretmenlerdir.” (Gellius)

3. “İyi bir kitap, düşünen insana yaşam veren kandır.” (John Milton)

4. “İnsanlık yalanı ve adaletsizliği kılıçla değil, kitapla yenecektir.” (Emile Zola)

5. “Kızlarını okutmayan bir millet; oğullarını manevi öksüzlüğe mahkûm etmiş demektir. Hüsranına ağlasın!” (Tevfik Fikret)

6. “Pırlantadan alınmayan vergi, kitaptan alınıyordu çünkü pırlanta alandan değil, kitap okuyanlardan korkuluyordu.” (Emile Zola)

7. “Bir ülkede okumaya karşı istek artmadıkça, gaflet ve bundan doğacak felaket azalmaz.” (Benjamin Franklin)

8. “Kitaplar bir odanın olduğu gibi, bir kafanın süsü olmaktan ibaret değildir, onlar uygar her insanın günlük ekmeği, ruhun gıdasıdır.” (Suut Kemal Yetkin)

9. “Kitapların amacı; insanlara dürüst, eğitimli ve çalışkan olmayı öğretmektir.” (John K. Bangs)

10. “Kitap okumayan bir kimsenin, okumasını bilmeyene karşı bir üstünlüğü yoktur.” (Mark Twain)

11. “Kitapsız büyüyen çocuk susuz büyüyen ağaca benzer.” (Çin atasözü)

12. “Okula her şey yapabilirsiniz ama okulun kitaplığı yoksa hiçbir şey yapmamış olursunuz.” (J. Ferry)

13. “İnsan ne kadar çok kitap okursa o kadar çok büyüyeceğini bilmelidir.” (John Bangs)

14. “İyi seçilmiş kitapları okumak, geçmiş yüzyılların seçkin zekalarıyla önceden düzenlenmiş bir konuşmaya katılmak gibidir.” (Descartes)

15. “Kitaplar, aklın tedavi yerleridir.” (Didorus Siculus)

16. “Size en çok yardım eden kitaplar, sizi en çok düşündüren kitaplardır.” (Teodor Walker)

17. “Kitapsız yaşamak; kör, sağır, dilsiz yaşamaktır.” (Seneca)

18. “Kitap, içimizdeki donmuş denizin buzlarını kırmaya yarayan bir gereçtir.” (Franz Kafka)

19. “Faydalı bir kitabı ilk defa okuduğum zaman, yeni bir dost edindim sanırım. Beğendiğim, sevdiğim bir kitabı tekrar okuduğum zaman da eski bir dosta kavuşmuş gibi okurum.” (Oliver Goldsmith)

20. “Kitaplarım, bana yetecek kadar büyük krallıktır.” (William Shakespeare)

21. “Okunan bir kitap insan zekâsını daha fazla genişletir. Onun için bir daha eski haline gelmek imkânsızdır.” (O. W. Holmes)

22. “Kitaplar, uygarlığa yol gösteren ışıklardır.” (Franklin D. Roosevelt)

23. “Bir adama bir kitap sattığın zaman, ona yalnız yarım kilo kâğıt, mürekkep ve tutkal satmış olmazsın, ona tamamıyla yeni bir yaşam satmış olursun. Sevgi, dostluk, mizah ve geceleyin denizde dolaşan gemiler, eğer o kitap gerçekten benim anadığım anlamda bir kitapsa, onun içinde bütün gökler ve yer vardır.” (Christopher Morley)

24. “Tek bir kitabın adamı olmaktan kendini koru.” (D’israeli)

25. “Mümkün olsaydı her karış toprağa buğday eker gibi kitap ekerdim.” (Horace)

26. “Kitap, tek ölümsüzlüktür.” (Rufus Choote)

27. “Okuma zevkini kazanamayanın öğrenimi yarıda kalmış demektir.” (P. Fecaat)

28. “Kitaplık kurmak tapınak yapmak kadar kutsaldır.” (Victor Hugo)

29. “Kitap yaşamla doludur, bir insan gibi değil bir karınca yuvası gibi.” (Ludwig Wittgenstein)

30. “Bazıları kitabı kalınlığıyla ölçer, sanki kafayı değil de kolları çalıştırmak için yazılmışçasına.” (Baltasar Gracian)

31. “İnsanoğlunun bütün yaptıkları, düşündükleri, elde ettikleri ve başından geçenler kitapların sayfalarında yatmaktadır.” (Thomas Carlyle)

32. “En yüksek uygarlıkta kitap hâlâ en yüksek zevktir, onunla kendilerini doyurabilen insanlar, felaketlere karşı panzehire sahiptirler.” (Ralph Waldo Emerson)

33. “Kitap, zekayı kibarlaştırır.” (Cemil Meriç)

34. “Şimdiye kadar kimse bir kitabın değerini ödememiştir, yalnız baskı tutarını ödemiştir.” (Ralph Waldo Emerson)

35. “Bir kitabın ne kadar okuyucusu varsa o kadar değişik çeşidi var demektir.” (Anatole France)

36. “Kitaplar insanlara çoğunlukla kendi talihlerini açmak için yetenek aşılarlar.” (Anonim)

37. “Otuz yaşına gelinceye kadar kitapları sevmeyen, sonraları da onları anlayacak kadar sevmeyecektir.” (Clarendon)

38. “İyi bir kitap bir hazineye benzer, sıkıntılı zamanlarda onun yerine geçer.” (Halig)

39. “Her yerde mutluluğu aradım ama onu sadece küçük bir kitabı okuduğum küçük bir köşede buldum.” (Thomas A. Kermis)

40. “Bazı kitaplar tadılmak, bazıları yutulmak, bazıları ise sindirilmek içindir.” (Francis Bacon)

41. “Kitaplar, zamanın büyük denizinde dikilmiş deniz fenerleridir.” (Heryo)

42. “İnsanlar kötüydü, kitaplara sığındım.” (Cemil Meriç)

43. “Bir insanın değeri, okuduğu kitaplarla ölçülür.” (Herbert Spencer)

44. “Biz zevk için harcadığımız paradan fazla, kitap için sarf etmediğimiz müddetçe, bu ülke hiçbir zaman medeni bir ülke olamayacaktır.” (Elbert Hubbard)

45. “Kitapları seviniz, onlar yaşamınızı daha çekici bir hale sokacak, size dostça hizmet ederek düşüncelerin, duyguların ve olguların dolaşık ve gürültülü karmaşasında yolunuzu bulmanıza yardım edecek, kendinize ve başkalarına saygı duymayı öğretecek, yüreği ve aklı dünya ve insanlık sevgisiyle dolduracaktır.” (Maksim Gorki)

46. “İyi kitap, okura ‘Yazar benim hakkımda bunca şeyi nasıl biliyor?’ dedirtebilen kitaptır.” (Alain De Botton)

47. “Hiçbir eğlence okumak gibi ucuz, hiçbir zevk de okumak kadar kalıcı olamaz.” (Anonim)

48. “Bir tek kitap yazmak için yarım kitaplık eser okunmalıdır.” (Samuel Johnson)

49. “Okuma ihtiyacı barut gibidir, bir kere tutuşunca artık sönmez.” (Victor Hugo)

50. “Eski Türk filmlerinde görmüşsünüzdür belki… Genç kızlara düzgün yürümeyi öğretmek için başına bir kitap koyar ve kitabı düşürmeden dik yürümesini öğretirler. Demek ki kitap her ne amaçla kullanılırsa kullanılsın, insana düzgün yürümeyi ve dik durmayı öğretir.” (Sunay Akın)

51. “KİTAPLARDA, Hazine Adası’ndaki tüm korsan ganimetinden daha fazla hazine vardır.” (Walt Disney)

52. “İyi dostlar, iyi kitaplar ve uykulu bir vicdan: işte ideal yaşam.” (Mark Twain)

53. “Eğer herkesin okuduğu kitapları sadece okuyorsan, herkesin düşündüğünü sadece düşünebilirsin.” (Haruki Murakami, Norwegian Wood)

54. “KİTAPLAR RUHUN AYNALARIdır.” (Virginia Woolf)

55. “Bir kitabı defalarca okumaktan zevk alamıyorsan, onu okumakta hiçbir fayda yoktur.” (Oscar Wilde)

56. “KİTAP kadar sadık bir arkadaş yoktur.” (Ernest Hemingway)

57. “Okumak istediğin ama henüz yazılmamış bir kitap varsa, onu sen yazmalısın.” (Toni Morrison)

58. “Dünyanın ahlaksız dediği kitaplar, dünyanın kendi utancını gösteren kitaplardır.” (Oscar Wilde, The Picture of Dorian Gray)

59. “KİTAPLAR eşsiz taşınabilir bir sihirdir.” (Stephen King, On Writing: A Memoir of the Craft)

60. “Yazılması gereken kitabı yazmalısın. Ve eğer kitap yetişkinler için çok zorsa, onu çocuklar için yaz.” (Madeleine L’Engle)

61. “Büyük bir kitap, sonunda birçok deneyim bırakmalı ve seni biraz yorgun hissettirmeli. Okurken birkaç hayat yaşarsın.” (William Styron, Conversations with William Styron)

62. “KİTAP, defalarca açabileceğin bir hediyedir.” (Garrison Keillor)

63. “İyi yazılmış bir kitap, her zaman bana çok kısa gelir.” (Jane Austen)

64. “KİTAPSIZ bir oda, ruhsuz bir bedene benzer.” (Cicero)

65. “Bence kitaplar insanlara benzer; hayatına en çok ihtiyaç duyduğun anda karşına çıkarlar.” (Emma Thompson)

66. “Okumak bir kaçıştır ve kaçışın tam tersidir; bir gün boyu şeyler uydurduktan sonra gerçeklikle temas kurmanın bir yoludur ve bir günün tamamen gerçek olduktan sonra başka birinin hayal gücüyle temas kurmanın bir yoludur.” (Nora Ephron)

67. “Çoğu şeyi bakarak öğrenirsin, ama okuma anlayış verir. Okuma seni özgür kılacaktır.” (Paul Rand)

68. “Bugün bir okuyucu, yarın bir lider.” (Margaret Fuller)

69. “Okumak, zihin için bedene egzersiz neyse odur.” (Joseph Addison)

70. “Hayatım boyunca, geniş bir konu yelpazesinde, her zaman okumayan bilge bir insan tanımadım- hiç, sıfır.” (Charlie Munger)

71. “Bir okur, ölmeden önce binlerce hayat yaşar.” (George R.R. Martin)

72. “İyi bir kitap okuduğunuzda çok büyülü bir şeyin olabileceğine inanıyorum.” (J.K. Rowling)

73. “Kitaplar da dostlar gibi az fakat iyi seçilmiş olmalıdır.” (Voltaire)

74. “Kendime ait bir evim olduğunda, mükemmel bir kitaplığım olmazsa perişan olurum.” (C.S. Lewis)

75. “Acınızın ve kalp kırıklığınızın dünya tarihinde eşi benzeri yoktur; bir kitapta onu ölümsüz kılın.” (Isabel Allende)

76. “Bir kitap, bir dosttur; size yol gösterir, sizi eğlendirir ve sizi asla yalnız bırakmaz.” (Ralph Waldo Emerson)

77. “Kitaplar, kalbimize dokunur ve ruhumuzu besler.” (Anonim)

78. “Okumak, cehaletin övgüsünü yapanlara karşı tek silahtır.” (Mark Twain)

79. “Kitaplar, felaketlere karşı panzehirdir; onları doyurabilenler yenilmezdir.” (Ralph Waldo Emerson)

80. “Okuma, zihni kibarlaştırmanın en ucuz yoludur; bir kere tutuşunca sönmez.” (Victor Hugo)

Peki, sonuçta ne oluyor? Bu alıntılar gibi, biz de o beton zemine doğru süratle düşerken, kitaplar o esnek halatı çekip bizi havalandırıyor. Ama madem dürüstlük eşiğimiz düşük, hadi bir adım atalım: Değişmek için okumak, okumak için fuara gitmek. Kocaeli Kitap Fuarı'na, 4-12 Ekim'de, o 1050 söyleşiye, o stantlara davetlisiniz – belki orada, bir kitapla yeni bir hayat satarsınız kendinize. Ya hep ya hiç, değil mi? Gelin, birlikte okuyalım.